Aflevering 6:
Dagelijks leven met eten en drinken

Dagelijks leven met eten en drinken.

Refter – Eetzaal – Kantine

Voor hun gemeenschappelijke maaltijden gingen de gijzelaars, vanaf november 1942,

naar de eetzaal, vlakbij de keuken, net achter het voorgebouw.

Daarvóór zaten ze in een zaal, net naast de aula.

Na een beginperiode van enkele millimeters dikke / dunne sneetjes zuur brood

en de beruchte “flotsmaaltijden” werd het eten na verloop van tijd minder slecht.

DE EETZAAL – REFTER IN DE EXPOSITIE

 

 

Maar veel gijzelaars konden met de hen toegestuurde levensmiddelen                ook zelf maaltijden bereiden, op petroleumstelletjes of op kookplaatjes,                in hun kamer of in de gang vóór de chambrettes.                                                                                                                                                                                                    Hiervoor moest wel een zwaarder elektriciteitsnet worden aangelegd.                Voor een kop koffie of thee of een alcoholvrij drankje konden ze                           gebruik maken van de kantine (voorheen de eetzaal naast de aula).                                                                                                                                                                  Op toerbeurt hadden een aantal gijzelaars “bardienst”, keurig in kelnerstenue.  

Flots

Tegen één uur hervonden we elkander weer in de eetzalen voor het nuttigen van ons middagmaal. We vonden dan witte kommen uitgestald en in die kommen was water. In dat water dreef wat. Dreven er erwten in, dan aten we erwtensoep. Dreven er boonen in, dan heette het bruineboonensoep. Dreven er wortelen in, dan heette het hutspot. Hoe dan ook, wat je zag was: water. Voor dergelijk eten ontstaat soms ineens een naam. Zoo had een van de Indiërs aan dit eten de naam “flots” gegeven.

Was het eten een ènkele maal goed te noemen, dan spraken we van: edel-flots, was het daarentegen bovendien zuur, dan heette het rot-flots.

De dorstige Gijzelaar

Het devies in De dorstige Gijzelaar was: “Niet alleen praten, maar drinken, heeren. Denk om de cantine!”, en “Leege glazen als ’t U blieft, heeren!”  Groote palmen overhuifden gezellige zitjes, waar zelfs tafelkleedjes niet ontbraken, en tusschen al die bridgende, lezende, pratende en schrijvende bezoekers door liepen een zestal net-echte kellners in heldere, witte, tot in den hals toegeknoopte jasjes. Maar boven die witte kraagjes uit staken de hoofden, die al die kennis bevatten, welke leeraren, advocaten, privaatdocenten, kooplieden en andere gijzelaars nu eenmaal bezitten. (van Gijzel pp. 148 – 149)

Op toerbeurt hadden een aantal gijzelaars “bardienst”, keurig in kelnerstenue.

“Even geduld, Heren!!”                                                                                                                           

Moeilijk is, tijdverlies te vermijden. Het ontstaat vooral in de queues. Overal maken wij hier queue. Het gebeurt voor het postkantoor maar ook voor het eten, als de corveeërs de dampende flots uit de groote gamellen staan op te scheppen en wij in lange rij langs hen schuifelen.

Een uur later worden de lijsten van binnengekomen postpakketten in de hal opgehangen en wij schuifelen langs de lijsten. Er is een uitdeling van postpapier of tien sigaren de man, natuurlijk tegen betaling, in eetzaal I. Wij maken queue voor de eetzaal. Mijn schoensmeer, veters of lucifers zijn op. Ik dien nieuwe te gaan koopen in de toko, die zoo heet omdat zij door Indiërs gedreven wordt. Dus sluit ik me aan bij de rij op het eerste perron. Dat is een overkapt trottoir op de groote binnenplaats. Zelfs voor de W.C.’s  wordt queue gemaakt, want er zijn er te weinig. Vaak moeten wij in de rij staan in de douchekamer, omdat alle cellen bezet zijn. Wie den kapper wil bezoeken, moet zijn beurt afwachten in het kantoortje van den Huishoudelijke Dienst, om er een haarknip-kaart te koopen voor het stukje zink, dat in plaats van het kwartje is gekomen. Later wacht hij bij den kapper.

Er zit toch wel wat goeds in die queues: zij vormen den kampcursus in geduld. Wie vroeger een haastig en ongeduldig mensch was, heeft dat hier afgeleerd. Hij heeft zijn tempo wel moeten laten zakken. (Peereboom pp. 53 – 54)